വ്യക്തമാക്കല്‍ നയത്തിന് പുറമേ പൗരന്‍റെ ഉത്തരവാദിത്തം, പങ്കാളിത്തം, പ്രതികരണം, സ്റ്റേക്ഹോള്‍ഡര്‍മാരായ എല്ലാ വകുപ്പുകളുടെയും ഉത്തരവാദിത്തങ്ങളും പങ്കും ഘടനകളും എല്ലാം ഈ പ്രചരണപരിപാടിയുടെ മുഖ്യ ഘടകങ്ങളാണ്. 

ഈ പ്രവര്‍ത്തനങ്ങള്‍ സാക്ഷാത്ക്കരിക്കുന്നതിന് തദ്ദേശ സ്വയംഭരണ സ്ഥാപനങ്ങള്‍ ഒന്നിലധികം ഉദ്യമങ്ങള്‍ ഏറ്റെടുത്തു. അതില്‍ മുന്‍പന്തിയില്‍ നില്‍ക്കുന്നത് പഞ്ചായത്ത് രാജ് മുന്‍സിപ്പാലിറ്റീസ് ആക്ടുകളുടെ ഭേദഗതിയാണ്. സ്വച്ഛ് ഭാരത് മിഷന്‍റെ ചട്ടങ്ങല്‍ക്കും വ്യവസ്ഥകള്‍ക്കും അനുസൃതമായും മാലിന്യസംസ്ക്കരണത്തില്‍ പൗരന്മാരുടെ പങ്കും ഉത്തരവാദിത്തങ്ങളും വ്യക്തമാക്കുന്നതിനും ഇത് സംബന്ധിച്ച കുറ്റങ്ങള്‍ക്ക് ശിക്ഷ ഉയര്‍ത്താനുള്ള വ്യവസ്ഥകള്‍ ഉള്‍ക്കൊള്ളിക്കുവാനും മാലിന്യ പരിപാലന പദ്ധതികളില്‍ ഇടപെടലുകള്‍ നടത്തുവാനുള്ള വ്യവസ്ഥകള്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തുവാനാണ് ഈ നിയമങ്ങള്‍ ഭേദഗതി ചെയ്യപ്പെട്ടത്. 

എല്ലാ തദ്ദേശ സ്വയംഭരണ സ്ഥാപനങ്ങളിലും ഹരിതകര്‍മ്മസേനയെ നിയോഗിക്കുകയും ഹരിതകര്‍മ്മസേനയെ മാലിന്യശേഖരണത്തിനും വേര്‍തിരിക്കുന്നതിനും അത് നീക്കം ചെയ്യുന്നതിനും വാതില്‍തോറുമുള്ള മാലിന്യശേഖരണം നിരീക്ഷിക്കുകയും വര്‍ദ്ധിപ്പിക്കുകയും ചെയ്തു. 36000ത്തോളം വരുന്ന ഹരിതകര്‍മ്മസേനാംഗങ്ങളാണ് സംസ്ഥാനമൊട്ടാകെയുള്ള തദ്ദേശസ്ഥാപനങ്ങളില്‍ ഇങ്ങനെ വാതില്‍തോറുമുള്ള അജൈവമാലിന്യങ്ങള്‍ പ്രത്യേകിച്ച് പ്ലാസ്റ്റിക് മാലിന്യങ്ങള്‍ ശേഖരിക്കുന്നത്.

മാലിന്യങ്ങളുടെ ഇടക്കാലശേഖരണത്തിന് മിനി മെറ്റീരിയല്‍ കളക്ഷന്‍ സൗകര്യങ്ങളും മാലിന്യം സൂക്ഷിക്കുന്നതിനും വേര്‍തിരിക്കുന്നതിനുമുള്ള മെറ്റീരിയല്‍ കളക്ഷന്‍ സൗകര്യങ്ങളും ഏര്‍പ്പെടുത്തല്‍, മാലിന്യം നീക്കം ചെയ്യാന്‍ ആവശ്യമായ വാഹനങ്ങള്‍ വാങ്ങല്‍, മാലിന്യം എടുത്തുമാറ്റുന്നതിനും കൊണ്ടുപോകുന്നതിനുമുള്ള പദ്ധതികള്‍ ആവിഷ്ക്കരിക്കുക എന്നിവ പദ്ധതിയുടെ ഭാഗമാണ്. വിനോദസഞ്ചാരമേഖലയും സാംസ്ക്കാരിക കേന്ദ്രങ്ങളും ശുചിയാക്കുന്നതിനും മാലിന്യങ്ങള്‍ കൂട്ടിയിടാന്‍ സാദ്ധ്യതയുള്ള സ്ഥലങ്ങള്‍ തിരിച്ചറിഞ്ഞ് അവിടം ശുചിയാക്കുവാനും അപകടകരമായ മാലിന്യങ്ങള്‍ കൈകാര്യം ചെയ്യുമ്പോള്‍ സുരക്ഷാനടപടികള്‍ ഉള്‍പ്പെടുത്തിക്കൊണ്ട് മാലിന്യപരിപാലന സൗകര്യങ്ങള്‍ മെച്ചപ്പെടുത്തുക, മാലിന്യ പരിപാലനരീതികള്‍ നവീകരിക്കുന്നതിന് പുതിയ സാങ്കേതിക വിദ്യകളും യന്ത്രോപകരണങ്ങളും ഏര്‍പ്പെടുത്തുക എന്നതിനും ഈ പദ്ധതി ലക്ഷ്യം വയ്ക്കുന്നു. മാലിന്യ പരിപാലനവുമായി ബന്ധപ്പെട്ട നയങ്ങളില്‍ ഉണ്ടായിട്ടുള്ള വിടവ് പരിഹരിക്കുന്നതിന് സാമൂഹ്യ പ്രചരണ പരിപാടികളിലൂടെ പൗരന്മാരെ ബോധവല്‍ക്കരിക്കുകയും മാലിന്യപരിപാലനത്തില്‍ അവരുടെ പ്രാധാന്യത്തെ ഉള്‍ച്ചേര്‍ത്തുകൊണ്ട് പുതിയ ഔപചാരിക രേഖ (പ്രോട്ടോക്കോള്‍) വികസിപ്പിക്കുക, പുതിയ സ്റ്റാന്‍ഡേര്‍ഡ് നടപടിക്രമങ്ങള്‍ മാലിന്യം കൊണ്ടുപോകുന്ന വാഹനങ്ങള്‍ ട്രാക്ക് ചെയ്യുന്നതിലും ജി.പി.എസ്. സംവിധാനം ഉപയോഗിക്കുന്നതിലും കൊണ്ടുവരിക എന്നതും പദ്ധതിയുടെ ലക്ഷ്യങ്ങളാണ്. സാനിറ്ററി മാലിന്യങ്ങളുടെ പരിപാലനം, മാലിന്യം കൂടുതലായി പുറത്തുവിടുന്ന പന്നിഫാമുകളുടെ ലൈസന്‍സിംഗ് മുതല്‍ പുതിയ മാര്‍ഗ്ഗനിര്‍ദ്ദേശങ്ങളും സ്റ്റാന്‍ഡേര്‍ഡ് ഓപ്പറേറ്റിംഗ് നടപടിക്രമങ്ങളും ആവിഷ്ക്കരിക്കുക, മാലിന്യപരിപാലനത്തില്‍ സ്വകാര്യ ഏജന്‍സികളുടേയും സേവനദാതാക്കളുടേയും സാദ്ധ്യത പരിശോധിക്കുക എന്നിവയും പദ്ധതിയുടെ സംരഭങ്ങളാണ്. സ്ഥാപനപരമായ ഉത്തരവാദിത്വങ്ങളുടെ ഫലമായി വകുപ്പ് വ്യത്യാസമില്ലാതെ എല്ലാ വകുപ്പുകളും ഒന്നിനു പിറകെ ഒന്നായി ഇതു സംബന്ധിച്ച വിവിധ ഉത്തരവുകള്‍ പുറപ്പെടുവിക്കുകയുണ്ടായി.

എന്‍.എസ്.എസ്. സന്നദ്ധപ്രവര്‍ത്തകര്‍, വിദ്യാര്‍ത്ഥി സമൂഹം എന്നിവരില്‍ പൗരബോധത്തിന്‍റേയും പങ്കാളിത്തത്തിന്‍റേയും അവബോധം സൃഷ്ടിച്ചുകൊണ്ട് കടല്‍ത്തീര ശുചീകരണം, മാലിന്യംകൂട്ടിയിടുന്ന കേന്ദ്രങ്ങള്‍ സ്നേഹാരാമങ്ങള്‍ ആയി മാറ്റുക എന്നതിനു പുറമേ എന്‍റെ മാലിന്യം എന്‍റെ ഉത്തരവാദിത്വം എന്ന തത്വത്തെ ഉയര്‍ത്തിക്കാട്ടുന്ന മുദ്രാഗാനത്തിന് രൂപം നല്‍കുക എന്നതും ഈ പദ്ധതിയുമായി ബന്ധപ്പെട്ട് അനുവര്‍ത്തിച്ച തന്ത്രപരമായ വിനിമയ ഇടപെടലുകളില്‍ ചിലതായിരുന്നു.

മാലിന്യങ്ങള്‍ വേര്‍തിരിക്കുന്ന സ്വഭാവത്തിന്‍റെ അഭാവം, മാലിന്യപരിപാലന സമ്പ്രദായത്തോടും സംരഭങ്ങളോടുമുള്ള അനാസ്ഥ എന്നിവയുള്‍പ്പെടെ ഈ രംഗത്ത് പല വെല്ലുവിളികളും ഇപ്പോഴും നിലനില്‍ക്കുന്നു. കാര്യക്ഷമമായ മാലിന്യ സംരക്ഷണത്തിനും പരിസ്ഥിതി സംരക്ഷണത്തിനും തടസ്സമായി നില്‍ക്കുന്ന ഈ പ്രതിബന്ധങ്ങളെ മറികടക്കുവാന്‍ യോജിച്ച ശ്രമങ്ങളിലൂടെയും സാമൂഹിക ഇടപെടലുകളിലൂടെയും കേരളം ശ്രമിച്ചുകൊണ്ടിരിക്കുകയാണ്.